FAVV - Ziekte van Newcastle

Verschijnselen en verloop van de ziekte

De ziekte van Newcastle is een zeer besmettelijke virusziekte, waar vrijwel alle vogels (wilde en tamme) gevoelig voor zijn. De ziekte wordt veroorzaakt door het Newcastle disease (ND) virus, waarvan verschillende stammen bestaan. Afhankelijk van de virusstam en de getroffen vogelsoort zijn de ziekteverschijnselen meer of minder ernstig:

ademhalingsproblemen
stoornissen van het spijsverteringsstelsel
verminderde eetlust
sufheid
verminderde leg

Bij besmetting met een erg agressieve stam, treden daarnaast ook zenuwsymptomen en een massale sterfte op.

De mens is niet gevoelig voor de ziekte. De consumptie van eieren, kippenvlees en kippenproducten vormt dan ook geen enkel risico. Er bestaat geen gevaar voor de volksgezondheid.

Verspreiding

Het ND-virus wordt verspreid door direct contact met besmette vogels, door contact met besmet materiaal (bijvoorbeeld voeder of drinkwater, verontreinigd door uitwerpselen), of via de lucht.

Bij het uitkippen kunnen kuikens besmet worden door virusdeeltjes die zich op de eierschaal bevinden.

Preventie en bestrijding

Sinds 1993 moeten in België gevaccineerd worden:

alle dieren van pluimveehouderijen waar meer dan 100 stuks pluimvee worden gehouden;
alle pluimvee op verzamelingen (tentoonstellingen, wedstrijden, prijskampen, markten e.d.);
duiven van het geslacht Columba die deelnemen aan wedstrijden (vluchten) en verzamelingen (bijv. tentoonstellingen).

Dankzij deze verplichte vaccinatie is de kans op een uitbraak klein en is het risico van verspreiding van het virus beperkt.

ND is een aangifteplichtige ziekte. Dit houdt in dat symptomen die wijzen op een besmetting met ND door de houder en/of dierenarts onmiddellijk moeten worden gemeld aan de lokale controle-eenheid van het FAVV (LCE). Het FAVV start dan de in de wetgeving voorgeschreven onderzoeken en bestrijdingsmaatregelen.

Pluimveebedrijven besmet met ND worden geruimd (waarbij alle pluimvee wordt gedood en vernietigd). Het bedrijf wordt nadien gereinigd en ontsmet. De omliggende pluimveehouderijen en contactbedrijven worden onderzocht op aanwezigheid van het virus. Verder worden er rond de haard een beschermingsgebied (straal van 3 km) en een toezichtsgebied (straal van 10 km) afgebakend waarin beperkende maatregelen van kracht zijn. De maatregelen in deze zones hebben betrekking op de vaccinatieverplichting, de bioveiligheid op de pluimveehouderijen en op het vervoer van pluimvee.

In geval van een ND-besmetting bij duiven (ook wel paramyxovirusinfectie genoemd), gelden er andere maatregelen: er wordt dan een zone van 500 m rond de haard afgebakend waarin alle pluimvee, ook van particulieren, gevaccineerd moet worden en waar vervoersbeperkingen voor pluimvee van kracht zijn. Afhankelijk van de situatie in de haard, worden de besmette duiven opgeruimd, dan wel opgesloten gedurende tenminste 60 dagen.

Naar boven

Vaccinatie tegen de ziekte van Newcastle

Vaccinatie tegen ND is verplicht voor alle pluimveebedrijven met meer dan 100 stuks pluimvee. De bedrijfsverantwoordelijke moet daartoe een beroep doen op een erkende dierenarts om de vaccinatie uit te voeren. Na afloop van de vaccinatie vult de dierenarts het vaccinatieregister in en ondertekent dit.

Voor wat betreft het pluimvee op verzamelingen (tentoonstellingen, wedstrijden, prijskampen en markten zijn te beschouwen als verzamelingen), ondertekent de dierenarts een vaccinatiebewijs waarvan het origineel bestemd is voor de eigenaar en hijzelf een kopie bewaart.

Voor wat betreft duiven van het geslacht Columba die deelnemen aan wedstrijden en verzamelingen, stelt de dierenarts een vaccinatiebewijs (PDF) (23/02/2011) op.
Dit bewijs moet door de eigenaar van de duiven bij deelname aan wedstrijden of verzamelingen voorgelegd worden aan de organisator van het evenement. De duivenhouder houdt het origineel van het vaccinatiebewijs, de dierenarts bewaart er een kopie van.

Het ND-vaccin biedt een goede (maar geen 100%) bescherming tegen de ziekte. Als ND wordt vastgesteld op een pluimveebedrijf, dan is de voorgeschreven preventieve vaccinatie een voorwaarde voor vergoeding van de opgeruimde dieren.

Pluimvee, dat te koop wordt aangeboden op een markt, moet binnen de drie maanden voorafgaand aan de verkoop gevaccineerd zijn met een geïnactiveerd geadjuveerd vaccin.

Een vaccin moet steeds toegelaten zijn in België.

Naar boven

Situatie in België

Gevallen bij duiven

Gevallen van duifspecifieke stammen van paramyxovirose komen nog frequent voor. Deze zijn meestal een gevolg van een gebrekkige vaccinatie (niet alle vogels van de til werden gevaccineerd, jonge duiven werden niet tijdig gevaccineerd, de vaccinatie werd niet tijdig herhaald,...) in combinatie met een regelmatige blootstelling aan ND-virussen.
In 2009 werden 8 gevallen van paramyxovirose bij duiven geconstateerd , in 2010 negen gevallen, in 2011 negen gevallen, in 2012 acht gevallen, in 2013 vier gevallen, in 2014 vier gevallen, in 2015 één geval, in 2016 één geval, in 2017 zes gevallen, in 2018 twee gevallen en in 2019 drie gevallen.

Datum	Plaats	Opheffen zone
09/01/2020	Heist-op-den-Berg (Antwerpen)	31/1/2020
28/02/2020	Sint-Lambrechts-Woluwe (Brussel)	10/09/2020
23/10/2020	Eghezée (Namen)	12/01/2021
15/03/2021	Brunehaut (Henegouwen)

Uitbraken op professionele pluimveehouderijen

In 2018, voor het eerst in meer dan 20 jaar, werden 3 gevallen van de ziekte van Newcastle ontdekt op professionele pluimveebedrijven in Haaltert en in Zulte (Oost-Vlaanderen) en in Waregem (West-Vlaanderen).

Datum	Plaats	Beschrijving van de zones	Opheffen zone
04/07/2018	Haaltert (Oost-Vlaanderen)	Toezichtsgebied	04/08/2018
09/07/2018	Zulte (Oost-Vlaanderen)	Toezichtsgebied	08/08/2018
17/07/2018	Waregem (West-Vlaanderen)	Toezichtsgebied	16/08/2018

Gevallen bij hobbyhouders

In 2018, voor het eerst sinds 1998, werden 17 gevallen van ND bij sierkippen van hobbyhouders vastgesteld.
In alle gevallen werd een nieuwe virusstam geïdentificeerd. Het gaat om een stam die al aanwezig was in Zuidoost-Azië en die zich snel verspreid heeft in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Oost-Europa. Deze stam werd ook geïdentificeerd in het Groothertogdom Luxemburg.

Datum	Plaats	Opheffen zone
26/04/2018	Herstal (Luik)	23/08/2018
14/06/2018	Kessel (Antwerpen)	20/07/2018
14/06/2018	Soignies (Henegouwen)	12/07/2018
14/06/2018	Verviers (Luik)	12/07/2018
22/06/2018	Villers-la-Ville (Waals Brabant)	17/07/2018
26/06/2018	Theux (Luik)	01/08/2018
26/06/2018	Dentergem (West-Vlaanderen)	07/08/2018
26/06/2018	Hélécine (Waals Brabant)	02/08/2018
27/06/2018	Zoutleeuw (Vlaams Brabant)	02/08/2018
27/06/2018	Erpe-Mere (Oost-Vlaanderen)	26/07/2018
06/07/2018	Morlanwelz (Henegouwen)	27/07/2018
13/07/2018	Beersel ( Vlaams-Brabant)	21/08/2018
16/07/2018	Eeklo (Oost-Vlaanderen)	14/08/2018
16/07/2018	Ninove (Oost-Vlaanderen)	06/08/2018
20/07/2018	Lessines (Henegouwen)	04/09/2018
20/07/2018	Meix-devant-Virton (Luxembourg)	10/08/2018
31/07/2018	Momignies (Henegouwen)	21/08/2018

Naar boven

Maatregelen

Datum	Onderwerp	Documenten
13/05/2022	Maatregelen van kracht in gans België	MaatregelenNEW
23/01/2020	Omzendbrief betreffende verzamelingen van hobbypluimvee	Omzendbrief
03/12/2018	Bijlage 1 - Vaccinatiebewijs voor de houders geregistreerd in Sanitel	Bewijs
03/12/2018	Bijlage 2 - Vaccinatiebewijs voor de houders niet geregistreerd in Sanitel	Bewijs

Naar boven

Wetgeving

Ministrieel besluit van 22 november 2018 tot wijziging van het ministerieel besluit van 24 juli 2018 houdende dringende maatregelen betreffende de bestrijding van de ziekte van Newcastle (B.S. van 03/12/2018)

(Nummer NUMAC - 2018032338 - voor de gecoördineerde wetgeving)

Ministrieel besluit van 24 juli 2018 houdende dringende maatregelen betreffende de bestrijding van de ziekte van Newcastle (B.S. van 01/08/2018)
(Nummer NUMAC - 2018031576 - voor de gecoördineerde wetgeving)

Koninklijk besluit van 20 mei 2022 betreffende de identificatie en de registratie van bepaalde hoefdieren, pluimvee, konijnen en bepaalde vogels (B.S. van 10/06/2022)

(Nummer NUMAC - 2022041385 - voor de gecoördineerde wetgeving)

Koninklijk besluit van 28 november 1994 betreffende de bestrijding van de ziekte van Newcastle (B.S. van 11/02/1995)
(Nummer NUMAC - 1995016192 - voor de gecoördineerde wetgeving)

Ministerieel besluit van 25/01/1993 houdende reglementering van de vaccinatie tegen pseudovogelpest en tot wijziging van het ministerieel besluit van 04/05/1992 houdende tijdelijke maatregelen ter bestrijding van de pseudovogelpest (B.S. van 26/01/1993)
(Nummer NUMAC - 1993016016 - voor de gecoördineerde wetgeving)

Ministerieel besluit van 4 mei 1992 houdende tijdelijke maatregelen ter bestrijding van de pseudovogelpest (B.S. van 05/05/1992)
(Nummer NUMAC - 1992016065 - voor de gecoördineerde wetgeving)

Onze missie is ervoor zorgen dat alle actoren van de keten aan de consument en aan elkaar een optimale zekerheid geven dat levensmiddelen, dieren, planten en producten die ze consumeren, houden of gebruiken, betrouwbaar, veilig en beschermd zijn, nu en in de toekomst.

Afdrukbare versie |

Laatst bijgewerkt op 17.03.2023 |

Naar boven