Afdrukbare versie   |  

Laatst bijgewerkt op 21.09.2022

Wat is bioveiligheid?

Bioveiligheid omvat alle maatregelen die genomen worden om het risico op insleep en verspreiding van ziektekiemen te minimaliseren. Door een goede bioveiligheid te handhaven, blijven de dieren en het bedrijf gezond.

Varkensbedrijven met een laag bioveiligheidsniveau lopen een hoger risico op de insleep van allerlei varkensziekten, waaronder AVP. Indien het virus aanwezig is in één varkensbedrijf, kan het bij een laag bioveiligheidsniveau zeer snel de hele sector besmetten. Een degelijke bioveiligheid is dus in het belang van àlle varkenshouderijen.


Basisprincipes om uw bedrijf en dat van uw collega’s te beschermen

1. Isolatie

Creëer fysieke barrières en hou ze in stand, dit zal de kans op insleep en verspreiding van ziekten door mensen, dieren of materialen beperken. Een correct toegepaste isolatiezalbesmetting en infectie voorkomen.

Hoe?

Beveilig van het bedrijftegen everzwijnen
Elk contact tussen varkens van het bedrijf en everzwijnen moet worden vermeden. De stallen en de infrastructuur moeten hierop zijn ingericht. Dit wil zeggen dat elk terrein in open lucht, waartoe varkens toegang hebben, moet omheind zijn met een dubbele afsluiting of een afscheiding uit hard materiaal. Op alle bedrijven in gebieden met everzwijnen (al dan niet met buitenbeloop), moeten de voedersilo’s worden afgeschermd/omheind.Verder dient ongedierte doeltreffend te worden bestreden.


Controleer streng de bewegingen van personeel en bezoekers in en uit het bedrijf. Niet noodzakelijk bezoek wordt best zoveel als mogelijk vermeden. Het bedrijf moet zodanig worden ingericht dat het betreden van de stallen enkel mogelijk is na aanmelden bij de veehouder en na het correcte gebruik van de hygiënesluis en het wassen van de handen. Hou ook steeds een bezoekersregister bij. Hierin worden
chronologisch voor elk bezoeker die toegang heeft gehad tot de stallen, al dan niet professioneel of commercieel, de belangrijkste gegevens genoteerd (datum, uur van bezoek, naam, reden van bezoek).


Hygiënesluis
Elk bedrijf dient voorzien te zijn van een hygiënesluis. Dit is een kleedkamer, afgezonderd van de stalruimte en van de woongedeelten, die voorzien is van laarzen en propere overalls, een wasbak met stromend water en zeep, alsook een voetbad voor het reinigen en ontsmetten van schoeisel. Deze ruimte laat bezoekers en verzorgers toe zich om te kleden alvorens de stallen te betreden.


Handen wassen en bedrijfskled
Alle personen die de stallen betreden – ook de varkenshouder en het personeel –trekken, in de hygiënesluis, bedrijfseigen laarzen en kledij of overkledij aan voordat zij de stal betreden. Zij wassen de handen en ontsmetten de laarzen in het voetbad alvorens de stallen te betreden en na het terugkomen uit de stallen.



2. Reiniging en ontsmetting

Zorg voor een goede basishygiëne. Door correct te reinigen en ontsmetten worden alle dieren op het bedrijf, en in het bijzonder de jonge en dus gevoeligere dieren, beschermd tegen ziekte. Vanwege het grote belang van reiniging en ontsmetting, wordt er in de regelgeving veel aandacht aan besteed. Zo moet bijvoorbeeld elk bedrijf beschikken over een voorraad ontsmettingsmiddel (*) en een hogedrukreiniger.


Hoe?

Reinigen en ontsmetten van voertuigenen materiaal
Het is aanbevolen om alle voertuigen en materiaal die een bedrijf binnenkomen of verlaten, grondig te reinigen om zichtbaar vuil te verwijderen en vervolgens te ontsmetten om de nog aanwezige ziekteverwekkers te inactiveren.

Zowel de (verharde) laad- en losplaats voor varkens als de vaste opslagplaats voor kadavers dient reinigbaar en ontsmetbaar te zijn. De ophaling dient zo te gebeuren dat het bedrijf niet moet worden doorkruist, en er moet steeds na een ophaling worden gereinigd en ontsmet.


Reinigenen ontsmetten van stallen
Elke stal of afdeling moet minstens één maal per jaar geledigd, gereinigd en ontsmet worden. Een compartiment mag pas opnieuw bevolkt worden nadat het volledig is opgedroogd na reiniging en ontsmetting.


Gebruik geschikt ontsmettingsmiddel
Desinfecteren is pas doeltreffend wanneer vooraf gereinigd wordt tot al het zichtbaar vuil verdwenen is. Ook is het belangrijk de voorgeschreven concentratie, inwerkingstijd en het juiste ontsmettingsmiddel te gebruiken. Klik hier voor de lijst van de toegelaten ontsmettingsmiddelen.


3. Voederen

Voer geen keukenafval of andere etensresten aan varkens*
Het AVP-virus overleeft ook in onvoldoende verhit varkensvlees. Keukenafval en etensresten zijn hierdoor een potentiële besmettingsbron en mogen niet aan varkens worden gevoederd.




Evaluatie bioveiligheid

De verantwoordelijke van een varkensbedrijf is vanaf 1 juni 2021 verplicht om elk jaar door zijn bedrijfsdierenarts een risico-enquête te laten uitvoeren aangaande de insleep van aangifteplichtige varkensziekten. Aan de hand van de bevindingen van de risico-enquête stelt de bedrijfsdierenarts samen met de verantwoordelijke van het varkensbedrijf, binnen de 30 kalenderdagen na het invullen van de risico-enquête, een actieplan op om de bioveiligheid op het bedrijf te optimaliseren. De verantwoordelijke van een varkensbedrijf heeft vanaf 1 juni 2021, 4 maanden de tijd om de eerste risico-enquête te laten uitvoeren. Dit betekent dat de risico-enquête uiterlijk op 1 oktober 2021 voor alle varkensbedrijven ingevuld moet zijn.
Om ervoor te zorgen dat de bedrijfsdierenarts de risico-enquête op een gebruiksvriendelijke, praktische en efficiënte manier kan uitvoeren, wordt deze enquête op de bedrijfsgezondheidsplanapplicatie van de erkende verenigingen DGZ en ARSIA ter beschikking gesteld. Deze applicatie is zowel op de computer, tablet als smartphone beschikbaar. De instructies betreffende het gebruik van de applicatie zijn terug te vinden op de website van FarmFit.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de risico-enquête voor varkensbedrijven met 3 of minder varkens of de varkensbedrijven met meer dan 3 varkens. Indien het bedrijf meer dan 3 varkens heeft, is de risico-enquête gebaseerd op de Biocheck van de UGent, aangevuld met een aantal vragen over wettelijke verplichtingen. De risico-enquête voor de varkensbedrijven met 3 of minder varkens bestaat enkel uit vragen omtrent wettelijke verplichtingen.

- Alle vragen voor bedrijven met meer dan 3 varkens (PDF)
- Alle vragen voor bedrijven met 3 of minder varkens (PDF)

Indien er gebreken zijn omtrent de wettelijke verplichtingen is het verplicht om een actiepunt toe te voegen. Ook wanneer u als bedrijfsdierenarts vindt dat er verbeteracties mogelijk zijn, kan u actiepunten toevoegen.

Meer informatie over de wettelijke verplichtingen voor varkensbedrijven zijn beschikbaar in de omzendbrief houdende de instructies voor de bedrijfsdierenartsen betreffende de risico-enquête voor varkensbedrijven (PCCB/S2/1690164).



Wetgeving

In het KB van 18 juni 2014 houdende maatregelen ter voorkoming van aangifteplichtige varkensziekten worden verschillende bioveiligheidsmaatregelen opgelegd. Bovendien gelden sinds 19 juni 2020 bijkomende maatregelen, die belangrijke implicaties hebben voor zowel de professionele sector als hobbyhouders. De volledige wetgeving kan worden geraadpleegd via deze link.



Extra informatie

Meer informatie rond preventie van besmettelijke dierziekten kan u raadplegen op de volgende pagina’s:
- http://www.favv.be/dierengezondheid/preventie/
- http://www.favv.be/professionelen/publicaties/thematisch/bioveiligheid/